Komunitate biziak

Artikulu honen laburpen librea: Dark Matter Labs. (2025, April 7). The Living Stewardship Agreement: A new lens for measuring social impact through relationships. Medium.

Komunitateek erronka ekologiko eta sozial paregabeei aurre egin behar dieten une honetan, premiazkoa da inpaktu soziala nola ulertzen eta neurtzen dugun berrasmatzea. Dark Matter Labsek garatutako kudeaketa arduratsurako hitzarmen biziduna (Living Stewardship Agreement) marko berritzailea da: inpaktua ez da bakarrik emaitza kuantifikagarrietan neurtzen, baizik eta pertsonek, erakundeek, komunitateek eta instituzioek elkarrekin dituzten harremanen iraunkortasunean eta kalitate etikoan.

Adierazletik interdependentziara

Gobernantza eredu tradizionaletan, inpaktua helburu jakin batzuk lortzean oinarritzen da: zenbat pertsona lagundu diren, araudia bete den, edo zein izan den inpaktu ekonomikoa. Baina ikuspegi horrek ez du kontuan hartzen emaitza horien atzean dagoen harreman-sare konplexua. Nor da noren erantzule? Zein baldintza behar dira sistema bat modu etiko eta iraunkorrean funtzionatzeko?

Kudeaketa arduratsurako hitzarmen bizidunak galdera horiei erantzuten die: harremanak mapatzeko tresna digital bat, komunitateek eta instituzioek elkarrekiko dituzten konpromisoak erregistratzeko eta jarraipena egiteko, konfiantzan, iritzi-trukean eta ardura partekatuan oinarrituta.

Harremanak, inpaktuaren unitate gisa

Hitzarmen hau ez da kontratu juridiko arrunta. Tresna bizia da: sistema baten (ibai bat, auzo bat, instituzio-sarea…) ongizatea bermatzeko beharrezkoak diren harremanak irudikatzen ditu, eta harreman horiek zaintzeko eta aktibatzeko dinamika sozialak proposatzen ditu.

Hitzarmen bakoitzak baldintza bat adierazten du: norbaitek (pertsona, erakunde edo ingurune naturala) hazteko eta irauteko behar duena. Beste batek konpromisoa hartzen du baldintza hori betetzeko. Horrela, inpaktu soziala ez datza harremanaren emaitzan bakarrik, baizik eta nola zaintzen eta betetzen diren harreman horiek.

Gobernantza partekatua eta legitimitate instituzionala

Erakunde publikoentzat, gobernu-erakundeentzat eta gizarte-eragileentzat, kudeaketa arduratsurako hitzarmen biziduna jauzi kontzeptuala da: kontrol eta betetze-logiketatik harremanetan oinarritutako gobernantza partekatura igarotzen da.

Testuinguru konplexuetan—ibai-bailaren kudeaketa, hirigintza parte-hartzailea edo klima-trantsizioa adibidez—hitzarmen honek aukera ugari eskaintzen ditu:

• Konpromisoen sarea bistaratzea, hierarkia formalak gaindituz.
• Feedback mekanismoak aktibatzea, komunitateak konpromisoen jarraipena egin dezan.
• Legitimitate zibikoa eraikitzea, aginte legalaren gainetik, presentzia, entzute eta zaintza errealetan oinarrituta.

Gobernantza malgu, hurbil eta egokitzaile baten aldeko bidea irekitzen du, ezagutza partekatua eta ekintza kolektiboa balioan jarriz.

Kultura instituzional berri baterako tresna

Kudeaketa arduratsurako hitzarmen biziduna ez da legeen edo araudien ordezko, baizik eta horien osagarri: memoria kolektiboa, ikaskuntza soziala eta ekintza etikoa dokumentatzeko eta partekatzeko tresna da. Konpromisoak erregistratzeko, iritzia emateko eta harremanak hobeto ulertzeko balio du.

Gaur egungo konfiantza-krisian, tresna honek erakundeekiko konfiantza berreraikitzen lagundu dezake. Ez da soilik esaten zer egingo den, baizik eta nola, norekin eta zer eragin duen sisteman.

Inpaktua, eguneroko praktiketan

Hitzarmen bizidun honek inpaktua txostenetik eguneroko praktikara eramaten du: zaintzan, arduran eta elkarrekiko ikaskuntzan oinarritutako praktika partekatua bihurtzen du. Gobernantza instituzionalaren ikuspegia aldatzen du: ez inposatzeko ahalmena nabarmentzen duena, baizik eta harreman etikoak eta iraunkorrak sostengatzeko gaitasuna.

Eskerrik asko Arantzazulabi, Fang-Jui ‘Fang-Raye’ Chang-en bitartez Dark Matter Labs-ekin harremanetan jartzeko aukera eman baitzigun. Gi2030n komunikazio-kanal bat ireki dugu kudeaketa arduratsurako hitzarmen biziduna gure ikerketa-ekintzara egokitzeko aukerak aztertzeko.